مجسمه زئوس در المپیا
عجایب هفتگانه جهان از دیرباز برای علاقه مندان به تاریخ از اهمیت خاصی برخوردار هستند. قبلا یکی از عجایب هفتگانه دوران باستان به نام مقبره ماسولوس واقع در ترکیه را معرفی کردیم. در این مطلب نیز با یکی دیگر از این عجایب دوران باستان آشنا خواهیم شد.
مجسمه زئوس بعنوان یکی از عجایب ساخته دست بشر در لیست عجایب هفتگانه قدیم، توجه بسیاری از جهانگردان را به خود جلب کرده است. ولی افسوس اثری از این مجسمه با شکوه بر جا نمانده. درباره این مجسمه اینگونه میگویند که:
این مجسمه توسط پیکر تراش یونانی فیدیاس در 432 قبل از میلاد ساخته و در معبدی که آن‌هم به این خدا (زئوس) تعلق داشت قرار داده شد.
مجسمه زئوس با ارتفاعی در حدود 12 متر (39 پا) یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان به شمار می آید که هرودوت، مورخ معروف یونانی آن را در فهرست خود آورده است. بنا به گفته ی وی، این مجسمه در 150 کیلومتری غرب آتن و در معبدی در شهر المپیا واقع شده بود.
تختی که مجسمه روی آن قرار گرفته بود 12 متر ارتفاع داشت به طوری که اگر روزی زئوس تصمیم می‌گرفت از جای خود برخیزد سرش به طاق معبد برخورد می‌کرد. این تخت باشکوه از چوب سدار ساخته شده و با عاج، آبنوس، طلا و سنگ‌های گرانبها تزئین شده بود. در دست راست زئوس مجسمه کوچکی از نایک تاج‌دار، الهه بال‌دار پیروزی یونان باستان و در دست چپ او عصای سلطنتی از جنس طلای ناب و عقابی برفراز آن نشسته قرار گرفته بود. اینکه حقیقتا برای این اثر شگفت انگیز چه اتفاقی رخ داده محل بحث و جدل‌های فراوانی است. گروهی معتقدند مجسمه به کنستانتینوپل یا همان قسطنطنیه یا استانبول امروزی برده شد جایی که در آتش سوزی سال 475 از بین رفت. یا اینکه مجسمه و معبد هردو در حادثه حریقی که در 425 رخ داد نابود شدند.
تخمین زده میشود معبدی که مجسمه ی زئوس در آن قرار داشته بین 256 تا 266 سال قبل از میلاد توسط “لیبون” معمار یونانیِ زاده ی اِلیس (شهری در نزدیکی المپیا) با سبک و سیاقی همانند پارتون آتن ساخته شده است. اما قطعه اصلی معبد که مد نظر ما نیز میباشد، مجسمه ی زئوس است که در حدود سال 432 میلادی توسط فیدیاس ساخته شده. یونانی ها بر این باور بودند که مجسمه ی زئوس خدای مجسم آنها است و به همین دلیل آن را بسیار چشمگیر و به سبک مجسمه های بزرگ آن زمان ساختند . بنا به روایات از فیدیاس درباره ی الهامی که به او شد تا مجسمه ی باشکوه را بسازد سوال کردند که آیا او نزد زئوس رفت یا زئوس از آسمان ها به نزد او آمد . در پاسخ به آنان فیدیاس گفت : به وسیله ی الهامی که از یکی از نشانه های ایلیاد هومر گرفتم ، پسر کرونوس با آن ابروهای سیاه پر پشتش سری به جانب من تکان داد که انگار تمام المپیا با این کارش به لرزه در آمد و با این کارش مرا مامور ساخت این مجسمه کرد. از آنجا که آب و هوای المپیا بسیار نمناک و مرطوب بود، مجسمه زئوس به مراقبت شدید نیاز داشت تا بر پیکره ی او هیچگونه خللی وارد نشود . به همین منظور فیدیاس خود مسئول نگهداری از مجسمه شد و هر بار با روغن مخصوصی باعث جلا دادن و سالم ماندن آن میشد.
انتقال تندیس
در قرن اول پس از میلاد، یکی از امپراطوران رومی با نام کالیگولا تصمیم گرفت تندیس زئوس را به روم ببرد. گروهی از کارگران رومی برای این کار مأمور شدند؛ امّا با واژگون شدن داربست‌های ساخته شده توسط کارگران تلاش‌های او نقش بر آب شد.
قرن‌ها پس از آن، با گسترش دین مسیح هنگامی‌که تئودوسیوس دوم در سال 426 پس از میلاد پایان بازی‌های المپیک را اعلام کرد، دستور داد که همهٔ ساختمان‌های آنجا از جمله ورزشگاه و معبد زئوس را به آتش کشند. در سال 522 میلادی، زلزله‌هایی تمام سرزمین المپیا را لرزاند و آنچه از این بناها باقی‌مانده بود، نابود ساخت. امروزه حتی یک ستون ایستاده هم در آنجا موجود نیست و از معبد باشکوه زئوس، تنها خرابه‌هایی برجاست.
این مجسمه توسط پیکر تراش یونانی فیدیاس در 432 قبل از میلاد ساخته و در معبدی که آن‌هم به این خدا (زئوس) تعلق داشت قرار داده شد.
مجسمه زئوس با ارتفاعی در حدود 12 متر (39 پا) یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان به شمار می آید که هرودوت، مورخ معروف یونانی آن را در فهرست خود آورده است. بنا به گفته ی وی، این مجسمه در 150 کیلومتری غرب آتن و در معبدی در شهر المپیا واقع شده بود.
تختی که مجسمه روی آن قرار گرفته بود 12 متر ارتفاع داشت به طوری که اگر روزی زئوس تصمیم می‌گرفت از جای خود برخیزد سرش به طاق معبد برخورد می‌کرد. این تخت باشکوه از چوب سدار ساخته شده و با عاج، آبنوس، طلا و سنگ‌های گرانبها تزئین شده بود. در دست راست زئوس مجسمه کوچکی از نایک تاج‌دار، الهه بال‌دار پیروزی یونان باستان و در دست چپ او عصای سلطنتی از جنس طلای ناب و عقابی برفراز آن نشسته قرار گرفته بود. اینکه حقیقتا برای این اثر شگفت انگیز چه اتفاقی رخ داده محل بحث و جدل‌های فراوانی است. گروهی معتقدند مجسمه به کنستانتینوپل یا همان قسطنطنیه یا استانبول امروزی برده شد جایی که در آتش سوزی سال 475 از بین رفت. یا اینکه مجسمه و معبد هردو در حادثه حریقی که در 425 رخ داد نابود شدند.
تخمین زده میشود معبدی که مجسمه ی زئوس در آن قرار داشته بین 256 تا 266 سال قبل از میلاد توسط “لیبون” معمار یونانیِ زاده ی اِلیس (شهری در نزدیکی المپیا) با سبک و سیاقی همانند پارتون آتن ساخته شده است. اما قطعه اصلی معبد که مد نظر ما نیز میباشد، مجسمه ی زئوس است که در حدود سال 432 میلادی توسط فیدیاس ساخته شده. یونانی ها بر این باور بودند که مجسمه ی زئوس خدای مجسم آنها است و به همین دلیل آن را بسیار چشمگیر و به سبک مجسمه های بزرگ آن زمان ساختند . بنا به روایات از فیدیاس درباره ی الهامی که به او شد تا مجسمه ی باشکوه را بسازد سوال کردند که آیا او نزد زئوس رفت یا زئوس از آسمان ها به نزد او آمد . در پاسخ به آنان فیدیاس گفت : به وسیله ی الهامی که از یکی از نشانه های ایلیاد هومر گرفتم ، پسر کرونوس با آن ابروهای سیاه پر پشتش سری به جانب من تکان داد که انگار تمام المپیا با این کارش به لرزه در آمد و با این کارش مرا مامور ساخت این مجسمه کرد. از آنجا که آب و هوای المپیا بسیار نمناک و مرطوب بود، مجسمه زئوس به مراقبت شدید نیاز داشت تا بر پیکره ی او هیچگونه خللی وارد نشود . به همین منظور فیدیاس خود مسئول نگهداری از مجسمه شد و هر بار با روغن مخصوصی باعث جلا دادن و سالم ماندن آن میشد.
در قرن اول پس از میلاد، یکی از امپراطوران رومی با نام کالیگولا تصمیم گرفت تندیس زئوس را به روم ببرد. گروهی از کارگران رومی برای این کار مأمور شدند؛ امّا با واژگون شدن داربست‌های ساخته شده توسط کارگران تلاش‌های او نقش بر آب شد.
قرن‌ها پس از آن، با گسترش دین مسیح هنگامی‌که تئودوسیوس دوم در سال 426 پس از میلاد پایان بازی‌های المپیک را اعلام کرد، دستور داد که همهٔ ساختمان‌های آنجا از جمله ورزشگاه و معبد زئوس را به آتش کشند. در سال 522 میلادی، زلزله‌هایی تمام سرزمین المپیا را لرزاند و آنچه از این بناها باقی‌مانده بود، نابود ساخت. امروزه حتی یک ستون ایستاده هم در آنجا موجود نیست و از معبد باشکوه زئوس، تنها خرابه‌هایی برجاست.